ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΠΟΥ ΟΡΓΑΝΩΝΕΤΑΙ ΓΙΑ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ
ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΗΝ «ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ» ΑΠΟ ΤΟ
International School for Holocaust Studies at Yad Vashem
ΠΟΥ ΘΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΕΙ
ΣΤΑ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΑ ΑΠΟ 5 ΕΩΣ 11 ΙΟΥΛΙΟΥ 2008
(ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΔΕΙΞΗ «ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΠΕΙΓΟΝ«)
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΟ SITE «ΑΝΤΙΒΑΡΟ»
ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΡΩΜΑΝΟΥ,
ΑΝ. ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ.
ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ «ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ» ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ.
Ολοκαύτωμα και διαπολιτισμική αγωγή στα ελληνικά σχολεία
Κωνσταντίνος Ρωμανός
Αν. Καθηγητής Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Αντίβαρο, Ιούλιος 2007
Στο άρθρο μας στο «ΠΑΡΟΝ» της 3/6/07 αναφερθήκαμε στην τεράστια έκταση και το βάθος του πραξικοπήματος κατά της συνταγματικής επιταγής της σχολικής συνείδησης και των αναλυτικών προγραμμάτων του υπουργείου Παιδείας, υπενθυμίζοντας στον αναγνώστη άτι έχουμε να κάνουμε με εκατοντάδες νέα βιβλία τόσο στην πρωτοβάθμια όσο στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στο μεταξύ η υπουργός κ. Γιαννάκου επιβεβαίωσε του λόγου το αληθές με δηλώσεις του τύπου «είμαι επαναστάτης» και «θα τα αλλάξουμε όλα». Οι πραξικοπηματίες αναβαθμίζουν εαυτούς ευχαρίστως με τα εύσημα του επαναστάτη, όπως έχει δείξει η ελληνική ιστορία. Επίσης είπαμε ότι είναι αναγκαίο η έρευνα του πραξικοπήματος στην εκπαίδευση να επεκταθεί στα θεωρητικά συγγράμματα καθηγητών, ιδιαίτερα στα παιδαγωγικά τμήματα των πανεπιστημίων, τα οποία με μεγαλύτερη ανάλυση εξηγούν τις αρχές και τους διδακτικούς στόχους που διέπουν τα εθνομηδενιστικά σχολικά εγχειρίδια. Τέλος, προείπαμε ότι κεντρική ιδέα της όλης προσπάθειας για τη μετάλλαξη όλων των γνωστικών αντικειμένων (όχι μόνο της Ιστορίας) είναι η αποεθνοποίηση δια του πολυπολιτισμού.
Για την ακρίβεια, το πραξικόπημα στην ελληνική εκπαίδευση συνίσταται στην εγκατάλειψη του ισχύοντος συνταγματικού – παιδαγωγικού πλαισίου, που προσβλέπει στη μεταβίβαση της εθνοπολιτισμικής κληρονομιάς και στη διαμόρφωση ελληνικής εθνικής ταυτότητας, χάριν ενός νέου πολιτικού παιδαγωγικού μοντέλου που στρέφει την «κριτική σκέψη» (στη μεταμοντέρνα της εκδοχή) κατά των «μύθων» του εθνικού αφηγήματος (αποδόμηση), ενώ παράλληλα οικοδομεί τον δικό του ανυπόστατο «κοσμοπολίτικο», «διεθνιστικό», «πολυπολιτισμικό» μύθο.
Στη Μεγάλη Βρετανία, όπου για πρώτη φορά δημιουργήθηκαν δύο συγκρουόμενες ομάδες ιστορικών με βάση τα δύο αυτά μοντέλα, η διαμάχη έλαβε πολιτικές διαστάσεις με την ανάμειξη εξωπανεπιστημιακών κοινωνικών ομάδων και παραγόντων, όπως ακριβώς συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα. Οι ελλαδίτες μεταπράτες του δεύτερου μοντέλου είχαν αρχικά την ελπίδα ότι θα μπορούσαν να το επιβάλουν με την κάλυψη των δύο τελευταίων κυβερνήσεων στην ελληνική εκπαίδευση χωρίς να προκληθεί αντίδραση της κοινωνίας. Γι\’ αυτό και αποπειράθηκαν, όταν παρά ταύτα εκδηλώθηκαν οι πρώτες αντιδράσεις, να εκφοβίσουν τους «μη ειδικούς» από θέσεως επιστημονικής αυθεντίας, ώστε να παρακαμφθεί η πολιτική διάσταση του επιχειρήματος. Η τακτική τους παράλληλα ήταν να αποκρύπτουν την εθνομηδενιστική – πολυπολιτισμική κατεύθυνση του εγχειριδίου Ιστορίας Στ΄ Δημοτικού, επικαλούμενοι την ανάγκη «εκσυγχρονισμού» της παραδοσιακής ιστοριογραφίας και των μεθόδων διδασκαλίας. Όταν αυτή η τακτική των αναθεωρητών, κάτω από την πίεση της αποκάλυψης τόσο του ιδεολογικού χαρακτήρα της «Νέας Ιστορίας» όσο και των εξωελλαδικών κέντρων και χρηματοδοτήσεων, έχασε μεγάλο μέρος της πειθούς της, ήλθε το βαρύ πυροβολικό της πολιτικής εξουσίας (η τελευταία παρέμβαση της κ. Γιαννάκου) να στηρίξει τόσο τους κύκλους που ήδη εξετέθησαν, όσο και τους άλλους που διαλανθάνουν εισέτι εις το σκότος .
Άλλη μια περίπτωση όπου το κομματικό κράτος στρέφεται απροκάλυπτα εναντίον του έθνους. Ας δούμε τώρα δειγματοληπτικά ένα νέο πανεπιστημιακό σύγγραμμα από τα πολλά που με τα λεφτά των φορολογουμένων διανέμονται δωρεάν στους μελλοντικούς δασκάλους των δημοτικών σχολείων, νυν φοιτητές των παιδαγωγικών τμημάτων των πανεπιστημίων. Το σύγγραμμα αυτό, που αφορά στη σχολική ιστορία και τη διδακτική τους, είναι το «Προσεγγίζοντας το Ολοκαύτωμα στο ελληνικό σχολείο», έργο ενός εκπροσώπου του ιστορικού αναθεωρητισμού, του καθηγητή Γιώργου Κόκκινου και ομάδας εκπαιδευτικών, Αθήνα 2007. Το πόνημα αυτό ακολουθεί τις κατευθυντήριες γραμμές του «International School for Holocaust Studies», που αποτελεί το εκπαιδευτικό τμήμα του ιδρύματος Yad Vashem με έδρα την Ιερουσαλήμ. Μέσω της διεθνούς «Task force…on Holocaust Education», προωθεί και στηρίζει την εκπαίδευση και έρευνα για το ολοκαύτωμα σε διεθνές επίπεδο, όπως τον επετειακό εορτασμό του ολοκαυτώματος την 27η Ιανουαρίου, επέτειο η οποία υιοθετήθηκε και από την Ελλάδα.
Νέα εγχειρίδια και πηγές για το ολοκαύτωμα έχουν ήδη εγκριθεί από το ΥΠΕΠΘ, μας πληροφορεί, για χρήση των εκπαιδευτικών, ενώ «στα σχολεία έχουν διανεμηθεί με πρωτοβουλία του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος και του ΥΠΕΠΘ εκπαιδευτικά πακέτα με υποδείξεις για τη διδασκαλία του ολοκαυτώματος… με πλούσιο ιστορικό υλικό που καλύπτει… την περίπτωση των Εβραίων του ελλαδικού χώρου».
Αν η διδασκαλία του ολοκαυτώματος είναι παιδαγωγικά ωφέλιμη (παρά την επιστημονική απέχθεια της καθηγήτριας Ρεπούση για «ιστορία με αίμα, ηρωισμούς και θυσία), προκύπτει το ερώτημα γιατί να μη διδάσκεται και η γενοκτονία του Ποντιακού και Μικρασιατικού Ελληνισμού; Σ\’ αυτό, το βιβλίο απαντάει ότι αφενός πρόκειται εδώ περί «εθνικώς ωφέλιμων αφηγημάτων» {επομένως συντελεστικών του επάρατου εθνικισμού) και αφετέρου ότι μόνο οι γενοκτονίες των Αρμενίων, των Εβραίων, της Καμπότζης και της Ρουάντα είναι διεθνώς αναγνωρισμένες (σελ. 165, 176). Αν είναι έτσι, τότε με ποια επιστημονικά κριτήρια επιλέχθηκε η μία από τις τέσσερις αναγνωρισμένες γενοκτονίες προς διδασκαλίαν ; Σ’ αυτό υπάρχει μία και μόνο μία σωστή απάντηση, η οποία διατυπώνεται από τον ιστορικό του ολοκαυτώματος Yehuda Bauer: «Το Ολοκαύτωμα είναι μοναδικό, διαφοροποιείται από κάθε άλλη γενοκτονία λόγω της καθολικότητας εξόντωσης, της οικουμενικότητας, της ιδεολογίας (συνωμοσιολογίας) και του καθολικού εξευτελισμού (υπάνθρωποι).
Με αυτόν τον ορισμό και τον εννοιολογικό χάρτη με τα «αίτια του Ολοκαυτώματος» έχουμε τη φυσική κατακλείδα του «διερευνητικού σχεδίου εργασίας» στο οποίο εντάχθηκαν πλέον και οι σκέψεις των μαθητών, {σελ. 240-243} Μετά ταύτα γεννάται στον αναγνώστη το εύλογο ερώτημα, τι είδους έρευνα είναι αυτή, από την οποία μάλιστα ο παιδαγωγός προσδοκά την ανάπτυξη της «κριτικής σκέψης» του μαθητή (σελ, 153), της οποίας τα συμπεράσματα είναι ως την τελευταία λεπτομέρεια δεδομένα εκ των προτέρων. Μήπως η αλήθεια την οποία δήθεν κατέκτησε η επισταμένη έρευνα ήταν στην πραγματικότητα «εξ αποκαλύψεως», συστατικό κάποιου δόγματος θεολογικού τύπου; Οι συγγραφείς του βιβλίου δεν θέτουν τέτοιο ζήτημα, ομολογούν όμως ότι «η διδασκαλία του αντικειμένου (ολοκαύτωμα) υπακούει σε μια αυστηρή τυποποίηση, διεθνώς, με όποια προβλήματα εμπεριέχει κάτι τέτοιο, διευκρινίζουν όμως ότι «το ιδιαίτερα ευαίσθητο στη διαχείριση θέμα του Ολοκαυτώματος ίσως απαιτεί κάποιες γενικές κατευθυντήριες αρχές και παιδαγωγικές βάσεις για να αναπτυχθεί», (σελ. 165-166) Αυτές δίδονται από τον Υad Vashem και την International Task Force Guide-lines for Teaching the Holocaust ( (σελ. 176).
Ο αναγνώστης, που έχει προηγουμένως διαβάσει στο βιβλίο ότι η καταπολέμηση «στερε-οτυπικών αντιλήψεων αποτελεί καίριο διδακτικό στόχο της Holocaust Education, διερωτάται επί του προκειμένου ποια άραγε διαφορά έχουν οι έννοιες: «αυστηρή τυποποίηση» και «στερεοτυπική αντίληψη» και δεν βρίσκει απάντηση. Προφανώς, κάποια στερεότυπα εξαιρούνται από την αποδομητική πρόθεση της μεταμοντέρνας ιστοριογραφίας… αυτής της ίδιας ιστοριογραφίας που θέλει να είναι «μαχητική, φυγόκεντρη, λυτρωτική, που αντιμάχεται την ουσιοκρατία κάθε μορφής, που προδίδει συνειδητά όλα τα δόγμα- τα… στη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη κοινωνία, όπου το έκκεντρο γίνεται πλέον κεντρικό (Γ. Κόκκινος, σελ. 12).
Υπάρχει εν τούτοις ένα μοναδικό γεγονός, που θα μπορούσε κανείς να ονομάσει το «επιστημολογικό σκάνδαλο» της μεταμοντέρνας ιστοριογραφίας, το γεγονός των γεγονότων, που απαγορεύει κάθε απόπειρα αποδόμησής του, από τους μετανεωτερικούς, με πρόσχημα την «ετερότητα» του παρελθόντος, τις πολλαπλές δυνατότητες και προοπτικές «σημασιοδότησης», το «διαμεσολαβημένο» των ιστορικών πηγών, την απουσία εγγενούς «νοήματος» των γεγονότων ή την ανυπαρξία μιας τελικής ιστορικής πραγματικότητας, Η ύπαρξη αυτού του γεγονότος των γεγονότων προκάλεσε την ειρωνική παρατήρηση του βρετανού ιστορικού Richard Evans: «Η μεταμοντέρνα θεωρία φαίνεται να είναι περισσότερο εφαρμόσιμη σε κάποιες περιοχές της ιστορίας από άλλες («In Defense of History», Ν. York 2000, σελ. 210). Για τον λόγο αυτόν ο μεταμοντέρνος ελευθεριακός πρόλογος του Γ. Κόκκινου δημιουργεί προσδοκίες που διαψεύδονται συλλήβδην από τη διόλου παιγνιώδη, αναπάντεχα κλασική διατριβή του ίδιου περί της «μοναδικότητας του ολοκαυτώματος» στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου.
Οι μεταμοντέρνες πιρουέτες χορεύονται απολαυστικά και ακίνδυνα μόνο στο παρκέ της ελ-ληνικής ιστορίας. Η αποδόμηση είναι ένα πριόνι που κόβει τα κλαδιά των άλλων, όχι αυτό που κάθεται π ίδια. Σε ποιες τάξεις θα διδάσκεται το Ι ολοκαύτωμα; Στην Στ΄ Δημοτικού, στην Γ΄ Γυμνασίου και στη Γ΄ Λυκείου. Στο μάθημα της ιστορίας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου αλλά και στο «πλαίσιο των επετειακών μαθημάτων για την 28η Οκτωβρίου» (!) σελ. 182. Επειδή το μάθημα της Ιστορίας είναι «δια-κλαδικό κέντρο», το ολοκαύτωμα θα εξακτινώνεται και στα άλλα σχολικά μαθήματα: έτσι ο καθηγητής της γεωγραφίας θα δείχνει χάρτες των στρατοπέδων συγκεντρώσεως και ο καθηγητής της Χημείας θα εξηγεί τη χημική σύσταση του αερίου εξοντώσεως cyclon b. Στο μάθημα της λογοτεχνίας θα διδάσκο-νται κείμενα σχετικά με τον αντισημιτισμό, στο μάθημα της αισθητικής αγωγής θα προβάλλονται ντοκιμαντέρ και πάει λέγοντας (σελ. 203). Ούτε στη Γερμανία, τον κατ\’ εξοχήν χώρο της ευθύνης και της ενοχής, δεν υπάρχει τέτοια διείσδυση του ολοκαυτώματος στη σχολική διδασκαλία!
Τι οφέλη προσδοκούν για τους μαθητές οι εισηγητές της «Holocaust Educatiuon» στα σχολεία μας; Κατ\’ αρχάς ο κάθε δημοκράτης και ο κάθε ανθρωπιστής καταδικάζει τους υπεύθυνους για γενοκτονίες παγκοσμίως, επομένως και τους Ναζί για τη γενοκτονία των πολιτών εβραϊκής καταγωγής, αλλά και άλλων εθνοτικών -πολιτικών ομάδων εναντίον των οποίων στράφηκε η ναζιστική θηριωδία. Εμείς οι Έλληνες είχαμε τόσα θύματα από την πείνα, τα γερμανικά αντίποινα και την αντίσταση στις δυνάμεις του Άξονα, υποστήκαμε τέτοια καταστροφή των υλικοτεχνικών υποδομών μας, που άμεσα αναγνώρισαν οι λαοί της Ευρώπης τη μεγάλη συμβολή μας στον μέχρις εσχάτων αγώνα κατά του ολοκληρωτισμού. Δεν λερώσαμε το όνομα μας, όπως άλλες χώρες, δια της συμμαχίας, άμεσης ή έμμεσης με τις δυνάμεις του Άξονα, Γιατί λοιπόν να συντρέξουμε, εξήντα χρόνια μετά τον Β\’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μια πραξικοπηματική εκπαιδευτική παρέμβαση η οποία καλλιεργεί την ενδοπροβολή ενοχικών συμπλεγμάτων στα παιδιά, υπονομεύοντας άμεσα την αυτοσυνειδησία και τη δημιουργικότητά τους;
Ιδού τώρα η απάντηση των συντελεστών του περί ου ο λόγος βιβλίου για τα οφέλη της περί του ολοκαυτώματος διδασκαλίας: καταπολέμηση του «ρατσισμού», της «προκατάληψης», των «στερεοτύπων», της διάκρισης, του «αποκλεισμού», της παραβίασης των ανθρώπινων δικαιωμάτων (σελ. 181-182), της περιθωριοποίησης της «ετερότητας», του κυρίαρχου «εθνοκεντρικού αφηγήμα-τος», της ελληνοκεντρικής ταυτότητας (σελ. 210). Ανάδειξη της διαφορετικότητας, αποδοχή της ετερότητας, διαπολιτισμική κατανόηση κ.λπ. (σελ. 202). Δηλαδή:
Δηλαδή ανελέητο ενοχικό αυτομαστίγωμα του Έλληνα, ως απαραίτητη προϋπόθεση για τη μετάλλαξη της Ελλάδος, πραξικοπηματικά, σε ουδετεροεθνές κρατικό μόρφωμα, σε ένα δυνητικά συγκρουσιακό πεδίο ενωτικών διεκδικήσεων: Πρώτον, δημιουργείται η ρήξη της κοινωνικής συνοχής, με την ενθάρρυνση της λαθρομετανάστευσης (φαινόμενο μοναδικό σε ευρωπαϊκή κλίμακα) και την απουσία εθνικής μεταναστευτικής πολιτικής (immigration policy), δεύτερον, παγιώνεται πολυε-θνοτικό πολιτικό καθεστώς δια της απονομής ίσων πολιτικών δικαιωμάτων στους νέους εποίκους (κατά τον ΟΗΕ η Ελλάδα θα έχει πληθυσμό 15 εκατ. το 2015!) και τρίτον ανακυκλώνεται το συνολικό γνωστικό περιεχόμενο της εκπαίδευσης, με κεντρικό άξονα τη «διαπολιτισμική» αγωγή. Η τελευταία ελπίζεται ότι θα περιορίσει το συγκρουσιακό δυναμικό των ριζικών ανακατατάξεων στον -ακόμα- ελληνικό χώρο…
Όπως διαφαίνεται από τους στόχους της, η «Διδασκαλία του ολοκαυτώματος» στα ελληνικά σχολεία μικρή σχέση έχει στην πραγματικότητα με τα ιστορικά παθήματα του εβραϊκού λαού. Χρησιμοποιείται προσχηματικά από τους συντελεστές της «Νέας Ιστορίας» (στο βιβλίο επαινούνται και τα πονήματα των γνωστών καθηγητριών Ρεπούση και Κουλούρη, σελ. 271,149, 164) για την προώθηση των ιδίων πάντα στόχων (όπως εν τω μετρώ ανεδείχθησαν στη δημόσια συζήτηση) της πολιτικής τους παρέμβασης.
Εφημερίδα Παρόν 17.06.2007
Μου αρέσει αυτό:
Μου αρέσει! Φόρτωση...
Web Stats
ΝΕΑ ΧΩΡΙΣ ΦΙΛΤΡΟ ΦΕΛΛΟΥ 